Verantwoordelijkheid nemen zonder schuldgevoel

Wendy Van de Laar
15 jun
4 minuten om te lezen

Hoe je het stuur terugpakt, zelfs als het niet jouw schuld is

Soms overkomt je iets waar je nooit bewust voor hebt gekozen. Een relatie waarin liefde omslaat in controle. Een thuissituatie waarin jij alles moet dragen. Een baan die steeds meer energie slurpt terwijl jij blijft rennen. En dan hoor je die zin: “Je bent verantwoordelijk voor je eigen leven.” Klinkt mooi. Maar als je uitgeput bent, of jarenlang op overlevingsstand hebt gestaan, voelt het als een klap. Alsof jij degene bent die dit heeft laten gebeuren. Alsof jij hebt gefaald.

Vrouwelijke hand op stuur – symbool voor verantwoordelijkheid nemen en zelf aan het roer staan van je leven

Verantwoordelijkheid nemen is iets anders dan schuld dragen

We leven in een tijd waarin het lijkt alsof alles maakbaar is. Alsof je alleen maar hoeft te manifesteren wat je wilt. En als het dan niet lukt, heb je iets verkeerd gedaan, eigen schuld. Maar zo werkt het niet.

Het is niet jouw schuld. Je bent wel verantwoordelijk.

Echte verantwoordelijkheid betekent dat jij invloed hebt op hoe je omgaat met dat wat op je pad komt. Dat jij kiest hoe je reageert. En dat is krachtig, want het maakt je niet afhankelijk van anderen of van de omstandigheden.

we kunnen onderscheid maken tussen de cirkel van betrokkenheid en de cirkel van invloed. Je bent bij veel dingen betrokken: je kinderen, je partner, je werkdruk. Maar je hebt niet overal invloed op. Wat je wél kunt beïnvloeden, is hoe jij reageert. Wat je kiest. En hoe jij je plek inneemt.

Slachtoffer zijn is iets anders dan slachtoffergedrag

Soms bén je slachtoffer. Van onveiligheid. Van manipulatie. Van systemisch trauma. Dat mag je erkennen. Dat moet je erkennen. Maar slachtoffergedrag is iets anders. Dat is het moment waarop je stopt met kiezen. Waarop je gaat geloven dat jij geen invloed meer hebt. En precies dat gevoel houdt je klein.

Ik denk aan een vrouw die jarenlang bleef in een relatie waarin ze werd vernederd. Voor de kinderen. Voor de schijn. Voor de hoop dat het ooit beter zou worden. Tot ze op een dag dacht: ik wil dit niet meer. Ze zei: “Het was niet mijn schuld. Maar het is wél mijn leven. En dit wil ik niet meer” En daarmee brak ze iets open. Niet omdat ze ineens sterk was. Maar omdat ze zichzelf niet langer wilde behandelen alsof ze geen keuze had.

"Het was niet mijn schuld. Maar het is wél mijn leven."

Wat ligt er binnen jouw cirkel van invloed?

Je hoeft de wereld niet te veranderen. Alleen je focus. In plaats van te blijven hangen in wat er mis is, kun je jezelf afvragen: Wat ligt binnen mijn cirkel van invloed?

Kijk maar:

“Hij maakt me onzeker.” → betrokkenheid

“Wat kan ik doen om me sterker te voelen in dit contact?” → invloed

“Op werk luisteren ze niet naar me.” → betrokkenheid

“Wat heb ik nodig om gehoord te worden?” → invloed

Hoe vaker je die shift maakt, hoe steviger je gaat staan. Niet omdat de situatie verandert. Maar omdat jij verandert. En dat is waar het verschil zit.

visuele weergave van de cirkel van inlvoed en betrokkenheid

"De sleutel ligt niet in wat je overkomt, maar in hoe je reageert."

Kleine keuzes, groot effect

Je hoeft geen levensveranderende beslissingen te nemen om in beweging te komen. Soms begint het met één zinnetje. Eén grens. Eén ademhaling voor je antwoord geeft. Eén keer durven zeggen: “Dit voelt niet oké.” Het zijn de kleine acties die je brein wakker maken. Die zeggen: ik ben hier. En ik heb wél invloed.

Verwacht niet dat het meteen makkelijk voelt. Vaak voelt het in het begin juist ongemakkelijk. Onzeker. Onhandig. Dat hoort erbij. Want je breekt door oude patronen heen. Patronen die ooit nuttig waren, maar nu niet meer passen.

"Je hoeft niet hard te schreeuwen om je kracht te laten horen. Je hoeft alleen maar te kiezen."

En als je géén invloed hebt?

Soms gebeurt het gewoon: je kind wordt ziek, je relatie eindigt, je verliest je baan. Dan kun je niet fixen. Dan gaat het om overgave. Om loslaten. Ook dat is een keuze. Kiezen om je energie niet te verspillen aan wat je toch niet kunt veranderen. Kiezen om niet te blijven malen. Ook loslaten is kracht.

Jij zit aan het stuur

Verantwoordelijkheid nemen betekent niet dat jij alles moet dragen. Het betekent dat je jezelf serieus neemt. Je eigen plek terugpakt. Niet als een rationeel besluit, maar als een diep innerlijk weten: dit is mijn leven. En ik mag hier iets van vinden. Iets van voelen. En iets van kiezen.