Waarom het nooit over de afwas gaat– wel over wie jij bent

“Het gaat niet om die afwas!”

Eva hoorde zichzelf snauwen. De kinderen lagen net in bed, haar hoofd tolde nog van werk, en daar stonden ze weer: de borden. De pannen. Alles wat niemand had opgeruimd. Haar man keek op van de bank.“Je hoeft niet zo te zeuren,” zei hij. “Ik doe het straks wel.”

Ze wist ineens zeker: het ging allang niet meer over de afwas.

Je raakt jezelf niet kwijt in de dingen.

Je raakt jezelf kwijt in wie je moet zijn van jezelf.

Die avond begon met irritatie. Maar wat daaronder zat, voelde groter. Eva vertelde me later:

“Ik wil rust. En ruimte. Maar ook blijven functioneren. Niet instorten. Gewoon... mezelf weer zijn, zonder alles te moeten.”

En zo begon ons gesprek. Niet over huishoudtaken. Maar over identiteit.

De logische niveaus van verandering

Wat als het gedrag waar je last van hebt, niet het echte probleem is?

Volgens NLP werken wij mensen op zes niveaus tegelijk. Problemen én oplossingen liggen meestal niet op hetzelfde niveau.

Hoe werkt dat dan, die Logische Niveaus?

De logische niveaus van NLP helpen je ontdekken op welk niveau je vastloopt. Want soms zit je te sleutelen aan je gedrag, terwijl het probleem dieper ligt – in je overtuigingen of zelfs in wie je bent gaan geloven dat je bent.

Hieronder neem ik je stap voor stap mee langs de lagen. Je herkent ze vast meteen:

Niveau 1: Omgeving Dit is de buitenste laag. Waar ben je, met wie, op welk moment?“Op m’n werk gaat het prima.”Soms voel je je alleen thuis overprikkeld, of juist in gezelschap gespannen.

Niveau 2: Gedrag Wat doe je precies? Wat zeg je, hoe reageer je?“Ik snauw.”Je merkt dat je anders doet dan je eigenlijk zou willen.

Niveau 3: Vaardigheden Wat kun je goed, welke kwaliteiten zet je in?“Ik kan goed organiseren.”Maar misschien gebruik je dat zo vaak, dat je nooit meer de boel laat liggen.

Niveau 4: Overtuigingen Wat geloof je over jezelf of de wereld?“Als ik het niet doe, doet niemand het.”Hier wordt het interessant – want dit stuurt je gedrag aan, vaak onbewust.

Niveau 5: Identiteit Wie ben jij in jouw eigen verhaal?“Ik ben een regelaar.”En misschien: een perfectionist, een zorgdrager, een doorzetter. Maar wie ben jij daaronder?

Niveau 6: Zingeving Wat dient jou? Waar hoor jij bij?“Ik wil er mogen zijn. Zonder alles te dragen.”De kern van wie je bent – voorbij rollen, verwachtingen en prestaties.

Je merkt het al. Het gaat zelden om dat wat je doet. Het gaat om dat wat je gelooft, voelt, bent – of denkt te moeten zijn.

En daar begint echte verandering.

Je hoeft niet te sleutelen aan gedrag, als je begrijpt waar het vandaan komt.

Kleine oefening: van gedrag naar essentie

Pak een situatie waar je vaak in vastloopt. Bijvoorbeeld: je zegt te vaak ja. Of je voelt je snel tekortschieten.

Loop dan deze vragen eens rustig door:

1. Waar gebeurt dit? (omgeving)

2. Wat doe je dan precies? (gedrag)

3. Wat maakt dat je dit zo doet? (vaardigheid)

4. Wat geloof je op dat moment over jezelf of de ander? (overtuiging)

5. Wat zegt dit over wie je bent geworden? (identiteit)

6. Wat verlang je eigenlijk? (zingeving)

Spoiler: de meeste antwoorden liggen bij vraag 4, 5 en 6.

Terug naar Eva

Een paar weken later zei ze:

“Het voelt alsof ik niet minder doe. Maar ik moet minder van mezelf. En dat maakt alles lichter.”

De afwas stond er nog steeds. Maar zij stond anders in haar leven.

Quote van de dag

“Je hoeft niet meer te vechten met je gedrag, als je vrede sluit met wie je bent.”